قوانین والیبال (سرویس زدن، تعویض بازیکن،دفاع ، لیبرو و…)

قوانین والیبال چارچوبی است که نظم، انصاف و جریان صحیح بازی را تضمین می‌کند. در ادامه مطلب با وب سایت مجله خبری والیبال همراه ما باشید.

قوانین والیبال

والیبال، ورزشی تیمی و پرهیجان است که علاوه بر جذابیت‌های فنی و تاکتیکی، بر پایه قوانینی دقیق و منظم استوار است. این قوانین به عنوان چارچوبی مشخص، نظم و عدالت را در جریان بازی تضمین می‌کنند و باعث می‌شوند رقابت‌ها در فضایی سالم و منصفانه برگزار شوند.

هرچه بازیکنان، مربیان و علاقه‌مندان بیشتر با این قوانین آشنا باشند، بازی از کیفیت بالاتری برخوردار خواهد بود و اشتباهات فنی و داوری به حداقل می‌رسد.

قوانین بازی در زمین والیبال

قوانین والیبال، تمام ابعاد بازی را شامل می‌شود؛ از نحوه آغاز رالی با سرویس، چگونگی تعویض بازیکنان، اصول دفاع و دریافت، تا نقش‌های ویژه‌ای مانند لیبرو که اهمیت خاصی در روند بازی دارند.

بدون رعایت دقیق این قواعد، نه تنها عملکرد تیم‌ها مختل می‌شود، بلکه روند بازی نیز کند یا ناعادلانه می‌گردد. درک عمیق این قوانین به بازیکنان کمک می‌کند تا در موقعیت‌های مختلف، تصمیمات درست و به‌موقع بگیرند و از خطاهای پرهزینه جلوگیری کنند.

مربیان نیز با شناخت کامل از قوانین، می‌توانند استراتژی‌های موثرتری طراحی و اجرا کنند و بهترین استفاده را از توانایی‌های بازیکنان خود ببرند.

قوانین بازی والیبال

علاوه بر این، قوانین تخصصی مانند نقش لیبرو، تعویض‌های خاص این بازیکن و محدودیت‌های مربوط به دفاع، باعث شده والیبال ورزشی جذاب و پرتنوع باشد که تاکتیک‌های متعددی را در خود جای می‌دهد.

آشنایی با این قوانین، علاوه بر بازیکنان و مربیان، برای داوران، تماشاگران و علاقه‌مندان نیز ضروری است تا بازی را بهتر درک کنند و لذت بیشتری از آن ببرند.

در این بخش از مقاله، به بررسی جامع قوانین والیبال می‌پردازیم و نکات کلیدی و کاربردی آن‌ها را با زبانی ساده و قابل فهم بیان می‌کنیم تا شما عزیزان بتوانید با دانش بیشتری به دنیای این ورزش هیجان‌انگیز وارد شوید.

سرویس زدن والیبال

سرویس زدن در والیبال، نقطه آغاز هر رالی است و یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های بازی به شمار می‌آید. این حرکت که توسط یکی از بازیکنان تیم انجام می‌شود، توپ را به جریان بازی وارد می‌کند و فرصتی برای تأثیرگذاری مستقیم بر روند مسابقه فراهم می‌سازد.

برخلاف بسیاری از حرکات دیگر در والیبال که نیازمند همکاری و هماهنگی چند بازیکن هستند، سرویس تنها حرکتی است که به‌طور کامل تحت کنترل یک بازیکن قرار دارد.

این ویژگی باعث می‌شود که سرویس نه‌تنها فرصتی برای شروع بازی باشد، بلکه ابزاری استراتژیک برای تحت فشار قرار دادن تیم مقابل نیز به شمار رود.

سرویس در والیبال

در بازی‌های حرفه‌ای، مربیان و بازیکنان سرویس را به‌عنوان اولین حمله تیم تلقی می‌کنند، چرا که یک سرویس مؤثر می‌تواند ساختار دفاعی حریف را بر هم بزند، هماهنگی دریافت‌کننده‌ها را مختل کند و حتی امتیاز مستقیم ایجاد کند.

از این رو، بازیکنان برای یادگیری و بهبود تکنیک‌های سرویس، تمرین‌های ویژه و متعددی را پشت سر می‌گذارند. تنوع در نوع سرویس، محل فرود توپ، سرعت، چرخش و زاویه ضربه، همه عواملی هستند که سرویس را به مهارتی پیچیده و تأثیرگذار در والیبال تبدیل کرده‌اند.

قوانین سرویس والیبال

۱. محل و وضعیت بازیکن هنگام سرویس

• بازیکن سرویس‌زن باید در منطقه سرویس که در انتهای زمین و پشت خط انتهایی (خط سرویس) قرار دارد، مستقر شود.
• هیچ بخشی از بدن بازیکن نباید با خط سرویس تماس داشته باشد یا از آن عبور کند، مگر پس از زدن توپ.
• اگر بازیکن قبل از ضربه زدن به توپ از خط عبور کند یا پای خود را روی آن بگذارد، داور خطا اعلام می‌کند و امتیاز به تیم مقابل داده می‌شود.

۲. نحوه ضربه زدن به توپ

• بازیکن باید توپ را به طور کامل و با دست (یا هر بخش از بازو) بزند. گرفتن، پرتاب یا نگه داشتن توپ به‌جای ضربه‌ زدن خطا محسوب می‌شود.
• ضربه باید در مدت ۸ ثانیه پس از سوت داور زده شود. تأخیر بیشتر از این زمان، موجب از دست رفتن سرویس می‌شود.
• بازیکن تنها یک فرصت برای زدن سرویس دارد؛ برخلاف برخی ورزش‌ها، خطا یا پرتاب دوم وجود ندارد.
• اگر بازیکن در هنگام پرش یا پرتاب توپ دچار اشتباه شود و سرویس نزند، این خطا محسوب می‌شود حتی اگر توپ را لمس نکند.

قوانین سرویس زدن والیبال

۳. عبور توپ از روی تور و ورود به زمین حریف

• سرویس باید از بالای تور عبور کرده و مستقیماً به زمین تیم حریف برسد.
• اگر توپ به تور برخورد کند اما از آن عبور کرده و وارد زمین حریف شود، بازی ادامه دارد (مشروط به عدم خطای دیگر).
• اگر توپ پس از برخورد به تور وارد زمین حریف نشود یا در زمین سرویس‌زن بیفتد، خطا محسوب شده و امتیاز به حریف تعلق می‌گیرد.

۴. ترتیب و نوبت سرویس

• هر تیم باید بر اساس آرایش چرخشی که در ابتدای ست مشخص شده، نوبت سرویس را رعایت کند.
• اگر تیمی سرویس را خارج از نوبت انجام دهد (مثلاً بازیکنی اشتباهی در جای بازیکن دیگر سرویس بزند)، خطای چرخش رخ داده و امتیاز به تیم مقابل داده می‌شود.
• پس از هر چرخش قانونی، بازیکن جدید در موقعیت سرویس قرار می‌گیرد.

قانون سرویس در والیبال  

۵. خطاهای رایج در سرویس

• زدن توپ قبل از سوت داور
• دیر زدن سرویس پس از سوت (بیش از ۸ ثانیه)
• تماس پا یا هر بخش بدن با خط سرویس در لحظه ضربه
• خروج توپ از زمین بدون تماس با بازیکنان حریف
• انجام سرویس خارج از نوبت یا ترتیب
• گرفتن یا پرتاب توپ به‌جای ضربه‌ زدن

۶. سرویس‌های خاص و محدودیت‌ها

• بازیکنان می‌توانند سرویس ایستاده، روی و پرشی بزنند، اما هیچ کدام از این روش‌ها نباید منجر به نقض قوانین پایه شوند.
• اگر سرویس خیلی کوتاه زده شود و در زمین خودی بماند، خطا است.

سرویس‌زن نمی‌تواند در لحظه زدن توپ از خط خارج شود، اما پس از تماس پا با زمین پس از ضربه، ورود به زمین آزاد است.

خطای سرویس والیبال 

۱. تأخیر در سرویس

• بازیکن پس از سوت داور ۸ ثانیه وقت دارد تا توپ را سرویس بزند. اگر در این مدت توپ را نزند، خطای تأخیر محسوب می‌شود.
• سرویس‌هایی که قبل از سوت داور زده شوند نیز باطل هستند.

۲. پای گذاشتن روی خط سرویس یا ورود به زمین

هنگام زدن سرویس، بازیکن نباید روی خط انتهایی زمین یا داخل زمین پا بگذارد. این ناحیه مرز مشخصی برای اجرای سرویس است.

اگر حتی بخشی از کف پا روی خط قرار گیرد یا بازیکن داخل زمین پریده یا فرود بیاید، خطای سرویس محسوب می‌شود.

۳. سرویس خارج از محدوده مجاز

• توپ باید از داخل محدوده بین دو آنتن (میله قرمز و سفید در دو طرف تور) عبور کند. اگر توپ از بیرون این محدوده به زمین حریف برود یا به تور نخورد و خارج شود، خطاست.
• همچنین اگر توپ با مانع بیرونی (سقف، دیوار، تور کناری) برخورد کند، خطا به حساب می‌آید.

خطاهای سرویس در والیبال 

۴. خطای تماس ناقص با توپ

• اگر بازیکن در هنگام سرویس‌زدن توپ را پرتاب کند ولی به آن ضربه نزند (Drop یا Miss Serve)، و توپ به زمین بیفتد، خطا محسوب می‌شود.
• بازیکن نمی‌تواند توپ را دو بار به زمین بزند یا بگیرد و دوباره بزند؛ تماس باید یک‌مرحله‌ای و با ضربه باشد.

۵. خطای ترتیب چرخش

• اگر بازیکن اشتباهاً از جای نادرست سرویس بزند (یعنی چرخش تیم رعایت نشده باشد)، خطای چرخش محسوب می‌شود.
• در این حالت، امتیاز به تیم مقابل داده شده و سرویس از تیم حریف ادامه می‌یابد.

۶. سرویس توسط بازیکن غیرمجاز

• در چرخش تیمی، تنها بازیکن مشخص‌شده برای سرویس مجاز به زدن آن است. اگر بازیکن اشتباه سرویس بزند، خطا محسوب می‌شود.
• داوران با بررسی فرم چرخش و ترکیب بازیکنان، این مورد را کنترل می‌کنند.

تعویض در والیبال 

تعویض بازیکنان در والیبال یکی از بخش‌های مهم و استراتژیک بازی است که می‌تواند سرنوشت یک ست یا حتی مسابقه را تغییر دهد.

برخلاف ورزش‌هایی مثل فوتبال که تعویض‌ها محدود و غالباً به‌دلایل فیزیکی صورت می‌گیرند، در والیبال تعویض‌ها بیشتر جنبه تاکتیکی دارند و در زمان‌هایی انجام می‌شوند که تیم نیاز به تغییر روند بازی، بهبود دفاع، افزایش قدرت حمله یا حفظ تمرکز دارد.

مربیان با استفاده هوشمندانه از تعویض‌ها می‌توانند ضعف‌های لحظه‌ای تیم را پوشش دهند یا از نقاط ضعف تیم حریف بهره‌برداری کنند.

تعویض بازیکنان در والیبال  

همچنین، تعویض‌ها فرصت استراحت کوتاه برای بازیکنان اصلی فراهم می‌کنند و باعث پایداری انرژی و تمرکز در طول مسابقه می‌شوند.

با وجود این مزایا، قوانین سخت‌گیرانه‌ای بر تعداد و نحوه تعویض‌ها در والیبال حاکم است که عدم رعایت آن‌ها ممکن است به جریمه و حتی از دست رفتن امتیاز منجر شود. بنابراین شناخت دقیق این قوانین برای بازیکنان، مربیان و حتی تماشاگران علاقه‌مند به درک عمیق‌تر تاکتیک‌های بازی ضروری است.

قوانین تعویض والیبال 

۱. تعریف تعویض در والیبال

• تعویض در والیبال زمانی اتفاق می‌افتد که بازیکنی از زمین خارج و بازیکن دیگری به‌جای او وارد زمین می‌شود. این فرآیند باید با هماهنگی داور و رعایت کامل قوانین مشخص انجام شود.

۲. تعداد مجاز تعویض‌ها

• هر تیم در طول یک ست، حداکثر مجاز به ۶ تعویض است.
• این عدد به معنای ۶ بار ورود بازیکنان جدید است، نه ۶ بازیکن مختلف.
• هر بازیکن می‌تواند فقط یک‌بار وارد زمین و یک‌بار خارج شود، یعنی نمی‌توان یک بازیکن را چند بار تعویض کرد و بازگرداند، مگر این‌که او جای خودش را دوباره بگیرد.

۳. شرایط تعویض

• تعویض باید تنها زمانی انجام شود که توپ خارج از جریان بازی باشد (مثلاً بین امتیازها یا قبل از زدن سرویس).
• بازیکنی که وارد زمین می‌شود، باید دقیقاً جای همان بازیکنی را بگیرد که از زمین خارج می‌شود. این تعویض باید در همان محل ردیف (Position) باشد.
• بازیکن اصلی و جانشین او در طول یک ست فقط می‌توانند جای یکدیگر را بگیرند و بازیکن جانشین نمی‌تواند جای بازیکن دیگری وارد شود.

قوانین تعویض بازیکن والیبال 

۴. روش اعلام تعویض

• تعویض باید با اجازه داور انجام شود. مربی باید درخواست تعویض را به داور چهارم یا داور اول اعلام کند.
• معمولاً بازیکنان واردکننده و خارج‌شونده، باید در منطقه تعویض (نزدیک خط عرضی و مقابل میز داور) بایستند و منتظر اجازه داور بمانند.
• اگر تعویض بدون اطلاع داور انجام شود، داور می‌تواند تعویض را رد کرده و حتی تیم را جریمه کند.

۵. تعویض اضطراری

• در صورتی که بازیکنی به دلیل آسیب‌دیدگی قادر به ادامه بازی نباشد و امکان تعویض معمولی باقی نمانده باشد، تیم می‌تواند از تعویض اضطراری استفاده کند.
• در این حالت، هر بازیکن دیگری (حتی خارج از ترکیب اصلی آن پست) می‌تواند جای او وارد زمین شود، اما فقط در صورت تأیید داور و تیم پزشکی.

قانون تعویض در والیبال

۶. نقش لیبرو در تعویض‌ها

• بازیکن لیبرو مشمول قوانین تعویض عادی نیست و ورود و خروج او به زمین بر اساس قوانین مخصوص به خودش انجام می‌شود.
• ورود و خروج لیبرو به زمین به عنوان “تعویض” در شمارش ۶ تعویض هر ست محسوب نمی‌شود و محدودیت تعداد ندارد، اما باید از ناحیه مشخص انجام شود و فقط با بازیکنان خط عقب جایگزین شود.

۷. خطاهای مربوط به تعویض

• ورود به زمین بدون اجازه داور
• انجام تعویض غیرقانونی (مثلاً تعویض در جای اشتباه)
• انجام بیش از ۶ تعویض در یک ست

خطای تعویض

۱. تعویض بیش از حد مجاز

• هر تیم در طول یک ست تنها اجازه‌ی ۶ تعویض دارد. اگر تیمی بیش از این تعداد اقدام به تعویض کند، داور تعویض را نپذیرفته و در صورت اجرا، آن را خطا اعلام می‌کند.

۲. تعویض غیرقانونی (بازیکن اشتباه)

• بازیکن جایگزین باید دقیقاً جای همان بازیکنی را بگیرد که قبلاً جای او وارد زمین شده است.
• اگر تعویض به گونه‌ای انجام شود که بازیکن واردشونده جای فرد اشتباهی را بگیرد، خطا محسوب می‌شود.

۳. تعویض از مکان اشتباه

تعویض باید فقط از منطقه تعویض کنار داور دوم انجام شود. اگر بازیکن از قسمت‌های دیگر زمین یا بدون هماهنگی با داور وارد زمین شود، خطا است.

۴. ورود به زمین بدون تأیید داور

• تعویض باید با علامت رسمی از سوی مربی و تأیید داور دوم انجام شود.
• اگر بازیکنی بدون دریافت اجازه داور وارد زمین شود، خطای تعویض به شمار می‌رود.

خطا در تعویض

۵. خطای تأخیر در تعویض

• اگر تیم زمان زیادی برای اجرای تعویض تلف کند یا مربی باعث وقفه در بازی شود، داور می‌تواند تیم را جریمه کرده و خطای تأخیر بگیرد.

۶. تعویض بازیکنی که قبلاً بازی را ترک کرده است

• اگر بازیکنی در یک ست دو بار تعویض شده باشد (یعنی وارد و سپس خارج شده باشد)، دیگر نمی‌تواند برای بار سوم وارد زمین شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، داور تعویض را نپذیرفته و آن را خطا اعلام می‌کند.

۷. تعویض لیبرو با بازیکن غیرمجاز

• لیبرو فقط می‌تواند با یک بازیکن خط عقب تعویض شود و باید از منطقه خاص خود وارد یا خارج شود. اگر لیبرو با بازیکن جلو یا از مکان اشتباه وارد زمین شود، خطاست.

دفاع در والیبال  

دفاع و دریافت از مهم‌ترین و اساسی‌ترین بخش‌های بازی والیبال هستند که اغلب نتیجه بازی را تعیین می‌کنند. برخلاف حمله که نقش تهاجمی دارد، دفاع و دریافت بیشتر جنبه‌ واکنشی دارند و مستقیماً به قدرت تصمیم‌گیری، سرعت عمل و مهارت‌های فنی بازیکنان وابسته‌اند.

دفاع شامل تلاش بازیکنان برای متوقف‌کردن یا کاهش قدرت حمله تیم حریف، به‌ویژه هنگام آبشار زدن، با استفاده از حرکات انسدادی نزدیک تور (بلوک) است. در طرف دیگر، دریافت به معنای واکنش سریع به سرویس یا حمله حریف و هدایت توپ به گونه‌ای است که بازی تیم حفظ شده و فرصت حمله ایجاد شود.

دریافت در والیبال 

دریافت‌کنندگان معمولاً در خط عقب مستقر هستند و باید توانایی بالایی در تشخیص مسیر توپ، انعطاف‌پذیری بدنی و تمرکز ذهنی داشته باشند. بازیکن لیبرو نیز که تخصصش در دفاع و دریافت است، نقش کلیدی در این دو بخش دارد.

در تیم‌های حرفه‌ای، ترکیب کارآمد بین دفاع در تور و دریافت در عقب زمین می‌تواند فشار سنگینی به تیم مقابل وارد کند و اجازه اجرای حملات قدرتمند را از آن‌ها بگیرد. بسیاری از امتیازات حیاتی در والیبال حاصل دفاع‌های موفق یا دریافت‌های عالی هستند که جریان بازی را به‌کلی تغییر می‌دهند.

قوانین دفاع والیبال

قوانین مربوط به دفاع (Block)

دفاع یا بلوک زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا چند بازیکن در نزدیکی تور، در تلاش برای متوقف‌کردن حمله حریف (معمولاً آبشار) با دستان بلند‌شده خود جلوی عبور توپ را می‌گیرند.

✅ شرایط و نکات کلیدی در دفاع:

• دفاع باید در نزدیکی تور انجام شود؛ بازیکن نمی‌تواند در فاصله زیاد از تور، توپ را بلوک کند.
• بازیکن می‌تواند دست‌هایش را به فضای تیم حریف وارد کند، مشروط بر این‌که در هنگام ضربه حریف یا بعد از آن تماس ایجاد شود.
• لمس تور هنگام دفاع اگر منجر به ایجاد مزیت ناعادلانه یا مزاحمت برای بازی حریف شود، خطا محسوب می‌شود.
• دفاع فقط توسط بازیکنان خط جلو مجاز است. بازیکنان خط عقب (و لیبرو) حق انجام دفاع یا حتی تلاش برای دفاع را ندارند.
• دفاع موفق یعنی زمانی که بازیکن با دست یا بازوی خود مانع ورود توپ به زمین شود یا توپ را به زمین حریف بازگرداند.
• تماس توپ با دست مدافع در بلوک، یک تماس محسوب نمی‌شود. یعنی تیم بعد از آن هنوز ۳ ضربه مجاز برای ادامه بازی دارد.

قوانین دریافت والیبال

قوانین مربوط به دریافت (Receive/Dig/Pass)

دریافت شامل دریافت سرویس یا دفاع در برابر حملات زمینی (آبشار یا ضربات دیگر) است. این مهارت بیشتر توسط بازیکنان عقب زمین و لیبرو انجام می‌شود.

✅ شرایط و قوانین دریافت:

• دریافت باید با ضربه‌ای تمیز و بدون نگه‌داشتن توپ انجام شود. نگه‌داشتن یا پرتاب توپ خطاست.
• تماس توپ با هر قسمت از بدن مجاز است، به‌شرطی که ضربه طبیعی و سریع باشد.
• دریافت سرویس یا حمله می‌تواند با ساعد، کف دست، پشت دست یا حتی پا انجام شود.
• دریافت سرویس وظیفه‌ی اصلی بازیکنان عقب زمین، به‌ویژه لیبرو است. لیبرو حق حمله یا دفاع در تور ندارد، اما نقش بسیار مهمی در کنترل توپ پس از سرویس دارد.
• بازیکن در هنگام دریافت باید توپ را به سمت پاسور هدایت کند تا ادامه حمله ممکن شود.
• هنگام دریافت، بازیکن می‌تواند به زمین بیفتد، سر بخورد یا هر حرکت فنی برای حفظ توپ انجام دهد، مشروط به این‌که با قوانین تماس توپ تضادی نداشته باشد.

خطای دفاع در والیبال

۱. تماس با تور هنگام دفاع

• اگر بازیکن مدافع هنگام بالا رفتن برای بلاک، با تور تماس فیزیکی پیدا کند (مخصوصاً قسمت بالایی تور)، داور خطا اعلام می‌کند.
• تماس‌های خفیف گاهی نادیده گرفته می‌شوند، اما هر حرکتی که باعث تغییر شکل تور یا مزاحمت برای حریف شود، خطاست.

۲. عبور دست از بالای تور و ایجاد مزاحمت

• بازیکن دفاع‌کننده می‌تواند دستانش را پس از ضربه زدن حریف از بالای تور عبور دهد، اما اگر قبل از ضربه‌ی حمله‌کننده، دست از تور عبور داده و مانع حرکت شود، خطاست.
• این خطا معمولاً به دلیل عجله یا اشتباه در زمان‌بندی رخ می‌دهد.

خطای دفاع والیبال

۳. پریدن برای دفاع در منطقه عقب زمین

• بازیکنان عقب زمین اجازه‌ی دفاع روی تور را ندارند. اگر بازیکن خط عقب برای بلاک بپرد یا در دفاع روی تور مشارکت کند، خطای دفاع محسوب می‌شود.

۴. دفاع در برابر سرویس دفاع (بلاک)

• در برابر سرویس کاملاً غیرقانونی است. بازیکنان نباید هنگام سرویس حریف جلوی مسیر توپ بپرند یا دست بالا ببرند. 

خطای دریافت در والیبال

۱. توپ‌گیری دو ضرب (Double Touch)

• اگر بازیکن هنگام دریافت، توپ را در دو تماس جداگانه کنترل کند (مثلاً اول ساعد و سپس شانه)، خطای دو ضرب اعلام می‌شود.
• فقط در دفاع روی ضربه‌ی حریف (توپ تند و غیرقابل‌پیش‌بینی) داور ممکنه در صورت تماس دوبل چشم‌پوشی کنه.

۲. توپ نگه‌داشته شده (Catch or Lift)

• اگر بازیکن توپ را نگه دارد، بکشد یا با تأخیر زیاد هدایت کند، خطای نگه داشتن اعلام می‌شود.
• تماس با توپ باید سریع و ضربه‌ای باشد، نه چسبنده یا لغزنده.

خطای دریافت والیبال

۳. تماس اشتباه با پا یا بخش‌های غیرمجاز بدن

• طبق قوانین جدید، تماس توپ با هر بخشی از بدن مجاز است؛ ولی اگر تماس به گونه‌ای باشد که باعث نگه داشتن یا تغییر غیرطبیعی مسیر توپ شود، خطا اعلام می‌شود.

۴. دریافت با پاس بالا در جلو زمین و حمله پس از آن

• اگر بازیکن لیبرو یا هر بازیکن عقب‌زمین در منطقه جلو پاس بالادست بدهد و هم‌تیمی توپ را بالای تور بزند، این حرکت در صورت حضور لیبرو می‌تواند خطا تلقی شود.

لیبرو در والیبال

لیبرو یکی از خاص‌ترین و تخصصی‌ترین نقش‌ها در والیبال مدرن است که برای تقویت بخش دفاعی تیم طراحی شده است. این بازیکن معمولاً کوتاه‌قامت‌تر، چابک‌تر و با مهارت بالا در دریافت، توپ‌گیری و دفاع زمینی است.

لیبرو همیشه در خط عقب زمین بازی می‌کند و اجازه حضور در خط جلو یا اجرای حملات تهاجمی را ندارد.برخلاف سایر بازیکنان، لیبرو حق زدن سرویس، دفاع روی تور (بلوک) و حمله از بالای تور را ندارد.

حضور لیبرو از اوایل دهه ۲۰۰۰ به قوانین بین‌المللی والیبال اضافه شد تا بازی‌ها از نظر فنی پویاتر، پرتحرک‌تر و تاکتیکی‌تر شوند. وظیفه اصلی لیبرو حفظ توپ، کنترل دریافت‌های سرویس و دفاع در برابر حملات حریف است.

نقش لیبرو در والیبال

لیبرو می‌تواند تأثیر بزرگی بر جریان بازی بگذارد، چراکه حضورش به تیم اجازه می‌دهد بازیکنان بلندزن بیشتری را در خط جلو نگه دارد و بازیکنی با توانایی‌های دفاعی بالا در عقب داشته باشد.

در واقع لیبرو قلب دفاع تیم است، و بسیاری از رالی‌های طولانی، برگشت‌های تماشایی و حفظ جریان بازی مدیون دوندگی و مهارت‌های لیبروها هستند. 

قوانین لیبرو در والیبال

۱. ویژگی‌های ظاهری لیبرو

• لیبرو باید لباسی متفاوت از سایر اعضای تیم به تن داشته باشد.
• این لباس باید از نظر رنگ و طرح کاملاً متمایز باشد تا شناسایی او برای داوران و تماشاگران آسان باشد.
• شماره‌ی لیبرو باید طبق قوانین و به‌صورت واضح روی لباس درج شده باشد.

۲. موقعیت و عملکرد لیبرو

• در زمین لیبرو فقط در خط عقب زمین می‌تواند بازی کند.
• او نمی‌تواند سرویس بزند، دفاع در تور انجام دهد یا حمله از بالای تور داشته باشد.
• اگر لیبرو هنگام ضربه زدن به توپ هر بخشی از بدنش از بالای نوار بالایی تور عبور کند (به‌ویژه در حمله)، خطا محسوب می‌شود.
• لیبرو نمی‌تواند از منطقه جلوی زمین پاس بالا (بالا دست) بدهد، به‌طوری که هم‌تیمی‌اش بلافاصله از بالای تور به توپ ضربه بزند (مگر اینکه پاس با ساعد یا پشت باشد).

قانون لیبرو در والیبال

۳. تعویض‌های لیبرو

لیبرو تحت قوانین عادی تعویض قرار نمی‌گیرد و می‌تواند چندین بار و به‌صورت نامحدود در طول ست وارد زمین یا از آن خارج شود.

لیبرو تنها می‌تواند با یکی از بازیکنان خط عقب (معمولاً توپ‌گیر یا دریافت‌کننده اصلی) جایگزین شود.

ورود و خروج لیبرو باید از منطقه مشخص شده کنار خط انتهایی (نه از کنار زمین) انجام شود.

در هر لحظه، فقط یک لیبرو در زمین مجاز به حضور است.

۴. لیبروی دوم (در مسابقات حرفه‌ای)

• تیم‌ها در مسابقات حرفه‌ای می‌توانند دو لیبرو داشته باشند، اما در هر زمان فقط یکی از آن‌ها می‌تواند در زمین باشد.
• استفاده از لیبروی دوم نیازمند اعلام رسمی در برگه ترکیب تیم به داور پیش از شروع مسابقه است.

قوانین لیبرو والیبال 

۵. محدودیت‌های لیبرو

• لیبرو نمی‌تواند کاپیتان تیم باشد.
• لیبرو نمی‌تواند توپ را در هوا برای حمله بلند کند اگر در منطقه جلو باشد (و هم‌تیمی از آن حمله بزند).
• لیبرو حق دفاع روی تور (حتی تلاش برای دفاع) را ندارد.

۶. نقش تاکتیکی لیبرو

• مربیان اغلب از لیبرو برای تقویت دریافت‌های سرویس و دفاع از حمله‌های سریع استفاده می‌کنند.
• لیبرو معمولاً در بازی‌های طولانی و رالی‌های زیاد بسیار فعال است و با حرکات سریع و تصمیم‌گیری آنی، فرصت ادامه بازی را برای تیمش فراهم می‌کند.
• بسیاری از لیبروها در تیم‌های ملی، جزء ستارگان شناخته‌شده هستند و با عملکردشان نقش بزرگی در موفقیت تیم ایفا می‌کنند.

خطای لیبرو در والیبال 

۱. ورود یا خروج از زمین از ناحیه غیرمجاز

• لیبرو فقط باید از خط انتهایی (منطقه تعویض لیبرو) وارد و خارج شود.
• اگر از کناره‌ها یا نقاط دیگر زمین وارد یا خارج شود، خطا محسوب می‌شود.

۲. تعویض با بازیکن جلو یا بازیکن اشتباه

• لیبرو فقط می‌تواند با یکی از بازیکنان عقب‌زمین تعویض شود.
• تعویض با بازیکن جلو یا کسی که در چرخش جای او نیست، خلاف قانون است و داور آن را خطا اعلام می‌کند.

۳. زدن ضربه حمله

• لیبرو اجازه ندارد توپ را در ارتفاع بالای لبه تور (بالای تور) به سمت زمین حریف بزند، حتی اگر تصادفی باشد.
• اگر چنین ضربه‌ای زده شود، حتی اگر به قصد پاس باشد، داور آن را خطای حمله در نظر می‌گیرد.

خطای لیبرو

۴. پاس بالای دست (Overhand Set) در منطقه جلو زمین

• اگر لیبرو در منطقه جلو زمین (منطقه حمله) پاس بالای دست بدهد و هم‌تیمی‌اش توپ را بالای لبه تور بزند، این یک خطای تاکتیکی است.
• برای جلوگیری از این خطا، لیبرو باید در منطقه عقب باشد یا از ساعد استفاده کند.

۵. پریدن یا دفاع روی تور

• لیبرو به هیچ‌وجه اجازه ندارد پرتاب شود یا در دفاع روی تور شرکت کند.
• اگر او حتی برای توپ‌گیری بالا بپرد و داور آن را به‌عنوان مشارکت در دفاع در نظر بگیرد، خطاست.

خطاهای لیبرو والیبال

۶. تغییر نامنظم یا بیش از حد تعویض‌ها

• تعداد تعویض‌های لیبرو در هر ست محدود نیست، اما باید طبق نظم مشخص و با تأیید داور دوم انجام شود.
• تعویض‌های بی‌نظم یا سریع بدون اجازه داور می‌تواند باعث اعلام خطا شود.

۷. حضور همزمان دو لیبرو در زمین

• در والیبال مدرن، بعضی تیم‌ها دو لیبرو در لیست دارند، اما فقط یکی از آن‌ها در هر لحظه می‌تواند در زمین باشد.
• اگر دو لیبرو به‌طور هم‌زمان وارد زمین شوند، داور بازی را متوقف و خطا اعلام می‌کند.

قوانین چرخش در والیبال

در والیبال، یکی از قوانین اساسی و مهم، قانون چرخش یا Rotation است که تأثیر زیادی در نظم و ساختار بازی دارد. هر تیم در زمین شامل شش بازیکن است که به دو ردیف جلو و عقب تقسیم می‌شوند.

موقعیت‌های این بازیکنان به صورت شماره‌گذاری شده از ۱ تا ۶ است که بازیکنان باید در این موقعیت‌ها قرار بگیرند. پس از کسب امتیاز در دریافت سرویس، بازیکنان تیم دریافت‌کننده موظف‌اند به صورت ساعت‌گرد یک جایگاه به جلو بچرخند.

این چرخش باعث می‌شود که بازیکنان در موقعیت‌های مختلف زمین بازی کنند و ترتیب حرکت آن‌ها در طول ست ثابت باقی بماند. قانون چرخش به این منظور طراحی شده تا تعادل بین حمله و دفاع در زمین حفظ شود و از جا به جایی‌های نامنظم و غیرقانونی جلوگیری کند.

قوانین چرخش والیبال 

بازیکنان باید تا زمانی که توپ سرویس زده نشده، در موقعیت‌های خود باقی بمانند و پس از شروع بازی، می‌توانند آزادانه حرکت کنند. در لحظه سرویس، هر بازیکن باید نسبت به بازیکنان دیگر جایگاه مناسبی داشته باشد؛ مثلاً بازیکنان عقب باید کاملاً پشت بازیکنان جلو قرار گرفته باشند و ترتیب شماره‌گذاری بازیکنان باید حفظ شود.

هر گونه عدم رعایت این ترتیب در هنگام سرویس، خطای چرخش محسوب شده و به تیم مقابل امتیاز داده می‌شود. این قانون به تیم‌ها این امکان را می‌دهد که تاکتیک‌های متنوعی را به کار بگیرند و بازیکنان در موقعیت‌های متفاوت به بازی ادامه دهند.

چرخش در والیبال 

در عین حال، مربیان با استفاده از تعویض‌های هوشمندانه می‌توانند نقش بازیکنان را در هر چرخش بهینه کنند و از این طریق تیم خود را در حمله و دفاع تقویت کنند.

در نهایت، رعایت دقیق قوانین چرخش یکی از نکات کلیدی برای موفقیت در بازی والیبال است و عدم توجه به آن می‌تواند باعث از دست رفتن امتیازهای حساس شود.

قانون های والیبال 

در والیبال، تماس بازیکنان با تور یکی از حساس‌ترین موضوعات قوانین بازی است که رعایت دقیق آن از اهمیت بالایی برخوردار است. تور به عنوان یک مانع فیزیکی بین دو تیم عمل می‌کند و هرگونه تماس بازیکن با تور، به ویژه در زمان اجرای بلاک یا حمله، می‌تواند خطا تلقی شود.

بازیکنان حق ندارند هنگام پریدن برای دفاع یا حمله، بدن یا دست‌های خود را به تور بچسبانند یا آن را جابجا کنند، چرا که این کار باعث مزاحمت برای تیم مقابل می‌شود و ممکن است روند بازی را تحت تأثیر قرار دهد.

همچنین اگر بازیکن هنگام ضربه زدن توپ، با تور تماس پیدا کند، داوران این حرکت را خطا می‌دانند و امتیاز به تیم مقابل داده می‌شود. بنابراین حفظ فاصله مناسب و کنترل حرکات هنگام برخورد با تور، یکی از مهارت‌های ضروری بازیکنان است.

قوانین کامل والیبال 

به طور کلی، قوانین برخورد با تور و عبور از خط وسط، بخش‌های کلیدی قوانین فنی والیبال هستند که تأثیر مستقیم بر روند بازی و نتیجه مسابقه دارند.

بازیکنان حرفه‌ای همواره با تمرین و تجربه، مهارت‌های لازم برای جلوگیری از این خطاها را در خود تقویت می‌کنند تا بتوانند در رقابت‌های حساس، عملکردی بی‌نقص ارائه دهند.

مربیان نیز با آموزش دقیق این قوانین، سعی می‌کنند از اشتباهات پرهزینه جلوگیری کنند و تیم را برای بازی‌های فشرده و پرتنش آماده نمایند. در نهایت، احترام به این قوانین، باعث می‌شود بازی والیبال با نظم، هیجان و رقابت سالم برگزار شود. 

⏬مقالات پیشنهادی⏬

فرناندو گاگو مارادونالقب فرناندو گاگودوران ورزشی فرناندو گاگو