یادگیری والیبال می‌تونه هم لذت‌بخش باشه و هم باعث بشه بهتر بازی کنی یا از تماشای مسابقات حرفه‌ای بیشتر لذت ببری. در ادامه مطلب با وب سایت مجله خبری والیبال همراه ما باشید.
قوانین والیبال
قوانین والیبال شامل موارد متعددی است که به طور خلاصه به شرح زیر است:
تعداد بازیکنان در والیبال
- هر تیم ۶ بازیکن در زمین دارد.
- می‌توانند تا ۶ بازیکن ذخیره داشته باشند.
- یک بازیکن به‌نام لیبرو با لباس متفاوت در نقش دفاعی بازی می‌کند و اجازه حمله یا سرویس زدن ندارد.
نحوه امتیازگیری در والیبال
- در هر رالی (رفت و برگشت توپ)، یک امتیاز داده می‌شود؛ حتی اگر تیم دریافت‌کننده سرویس باشد.
- هر ست تا ۲۵ امتیاز ادامه دارد (با اختلاف ۲ امتیاز).
- در صورت نیاز به ست پنجم (ست نهایی)، تا ۱۵ امتیاز بازی می‌شود.
ضربه به توپ در والیبال
- هر تیم اجازه دارد حداکثر ۳ ضربه به توپ بزند (بلاک حساب نمی‌شود).
- یک بازیکن نمی‌تواند دو بار پشت سر هم توپ را لمس کند، مگر در بلاک.
سرویس در والیبال
- سرویس باید از پشت خط انتهایی زمین زده شود.
- اگر توپ در زمین حریف فرود بیاید یا تماس ناموفق داشته باشد، امتیاز برای تیم سرویس‌زننده است.
روتیشن در والیبال
- زمانی‌که تیم دریافت‌کننده سرویس امتیاز می‌گیرد، باید در جهت عقربه‌های ساعت بچرخد.
- موقعیت هر بازیکن در زمین قبل از زدن سرویس اهمیت دارد.
خطاهای رایج در والیبال
| خطا | توضیح |
|---|---|
| لمس تور | اگر بازیکن در حین بازی تور را لمس کند، خطاست. |
| پا گذاشتن روی خط هنگام سرویس | باید از پشت خط زده شود. |
| فراتر رفتن دست از تور (در حمله یا بلاک نامناسب) | غیرقانونی است. |
| ۴ ضربه | اگر تیم بیش از ۳ بار به توپ ضربه بزند. |
| تماس پشت سر هم | یک بازیکن دوبار پیاپی به توپ بزند. |
قوانین مربوط به لیبرو در والیبال
- فقط می‌تواند در دفاع و دریافت شرکت کند.
- حق سرویس، حمله، بلاک یا زدن توپ بالاتر از تور را ندارد.
- تنها در خط عقب (Back row) قرار دارد و تعویضش محدود نیست.
تعویض بازیکنان در والیبال
- هر تیم در هر ست اجازه دارد تا ۶ تعویض انجام دهد.
- بازیکن تعویض‌شده فقط می‌تواند دوباره با همان بازیکن برگردد.
نحوه بردن مسابقه در والیبال
- تیمی که ۳ ست از ۵ ست را ببرد، پیروز بازی است.
- اگر ۲–۲ مساوی شوند، ست پنجم تعیین‌کننده است.
قوانین والیبال دانش آموزی
قوانین والیبال دانش‌آموزی مشابه قوانین والیبال بزرگسالان است، با این تفاوت که ممکن است برخی تفاوت‌های جزئی در تعداد بازیکنان، ابعاد زمین، یا ارتفاع تور برای مسابقات جوانان و نوجوانان وجود داشته باشد.
زمین بازی در والیبال دانش آموزی
- زمین والیبال باید مستطیل شکل و صاف باشد.
- ابعاد زمین برای والیبال بزرگسالان ۱۸ متر طول و ۹ متر عرض است.
- خطوط زمین شامل خطوط کناری، خطوط انتهایی، خطوط حمله و خط مرکزی است.
- ارتفاع تور برای مردان ۲.۴۳ متر و برای زنان ۲.۲۴ متر است.
تعداد بازیکنان در والیبال دانش آموزی
- تیم‌ها معمولاً 6 بازیکن در زمین دارند.
در والیبال دانش‌آموزی، ممکن است تعداد بازیکنان در زمین یا تعداد کل بازیکنان تیم متفاوت باشد.
تیم‌ها می‌توانند شامل 12 بازیکن و کادر فنی (مربی، کمک مربی و پزشک) باشند.
قوانین بازی در والیبال دانش آموزی
- هر تیم مجاز است توپ را حداکثر سه بار لمس کند تا آن را به زمین حریف بفرستد (به جز دفاع).
- ضربه زدن با هر قسمتی از بدن مجاز است.
- بازیکنان باید به نوبت توپ را لمس کنند و نمی‌توانند دو بار متوالی توپ را لمس کنند (به جز در دفاع).
- توپ باید از بالای تور رد شود و در زمین حریف فرود آید.
- خطاها شامل لمس تور، فرود آمدن در زمین حریف، زدن توپ خارج از زمین و غیره هستند.
قوانین والیبال بانوان
قوانین والیبال بانوان در اصول کلی، با قوانین والیبال مردان یکسان است و تفاوت چندانی در ساختار بازی، نحوه امتیازدهی و ترکیب تیم‌ها وجود ندارد. با این حال، یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های فنی میان والیبال زنان و مردان، به ارتفاع تور مربوط می‌شود. بر اساس استانداردهای بین‌المللی و به نقل از منابعی مانند نوری اسپرت، ارتفاع تور برای بانوان ۲.۲۴ متر تعیین شده است، در حالی که این میزان برای مردان ۲.۴۳ متر است.
تفاوت قوانین والیبال بانوان با مردان
این تفاوت در ارتفاع تور، متناسب با ویژگی‌های جسمانی و میانگین قدی بانوان نسبت به مردان در نظر گرفته شده و به منظور ایجاد تعادل در رقابت‌ها و افزایش کیفیت بازی طراحی شده است. این اقدام سبب می‌شود تا شرایط فنی و تاکتیکی بازی برای ورزشکاران زن نیز به‌صورت استاندارد و منصفانه فراهم گردد.
در والیبال بانوان نیز مانند مردان، هر تیم می‌تواند حداکثر سه بار توپ را لمس کند قبل از اینکه آن را به زمین حریف بفرستد. یک بازیکن نمی‌تواند دو بار متوالی به توپ ضربه بزند. زمان استراحت برای هر تیم ۲۶ ثانیه است.
اصطلاحات بازی والیبال
در بازی والیبال، اصطلاحات تخصصی متنوعی به‌کار می‌رود که دانستن آن‌ها برای درک بهتر بازی، آموزش و حتی تماشای حرفه‌ای مسابقات بسیار مفید است.
اصطلاحات ضربات و حرکات در والیبال
| اصطلاح | توضیح |
|---|---|
| سرویس (Serve) | ضربه‌ای که بازی را آغاز می‌کند؛ از پشت خط انتهایی زمین زده می‌شود. |
| دریافت (Reception) | دریافت و کنترل توپ بعد از سرویس حریف. |
| پاس (Set) | پاس دوم تیم برای آماده‌سازی اسپک؛ معمولاً توسط پاسور زده می‌شود. |
| اسپک (Spike) | ضربه قدرتی و پرشی به توپ از بالای تور برای امتیازگیری. |
| بلاک (Block) | دفاع جلوی تور برای جلوگیری از عبور اسپک حریف. |
| دفاع (Dig) | نجات توپ پس از اسپک یا ضربه سنگین حریف. |
| توپ مرده (Dead Ball) | توپی که دیگر در جریان بازی نیست (امتیاز داده شده). |
اصطلاحات پست‌های بازیکنان در والیبال
| اصطلاح | توضیح |
|---|---|
| پاسور (Setter) | مغز متفکر تیم؛ پاس‌دهنده برای آماده‌سازی حمله. |
| لیبرو (Libero) | بازیکن تخصصی دفاعی با لباس متفاوت؛ حق حمله یا سرویس ندارد. |
| دریافت‌کننده (Outside Hitter) | بازیکن هجومی در جناح چپ زمین. |
| مدافع میانی (Middle Blocker) | بازیکن جلوی تور برای بلاک و اسپک سریع. |
| قطر پاسور (Opposite) | مهاجم اصلی تیم، مقابل پاسور قرار دارد. |
| بازیکن عقب‌زمینی (Back Row Player) | بازیکنی که در منطقه عقب زمین بازی می‌کند؛ در برخی موقعیت‌ها حمله می‌کند. |
اصطلاحات فنی و قوانین در والیبال
| اصطلاح | توضیح |
|---|---|
| چرخش (Rotation) | حرکت بازیکنان در جهت ساعت‌گرد پس از گرفتن امتیاز سرویس. |
| اشتباه چرخش (Rotation Fault) | قرار گرفتن اشتباه بازیکن‌ها هنگام سرویس. |
| خطا (Fault) | هرگونه عمل غیرقانونی؛ مانند لمس تور یا زدن ۴ ضربه. |
| سرویس درون زمین (Ace) | سرویسی که مستقیم امتیاز می‌گیرد و بازیکنی آن را دریافت نمی‌کند. |
| پنج یک (۵-۱) | سیستمی که تنها یک پاسور در زمین است. |
| چهار دو (۴-۲) | سیستمی با دو پاسور؛ مناسب تیم‌های مبتدی یا نوجوانان. |
| تایم‌اوت (Time-out) | وقفه ۳۰ ثانیه‌ای برای استراحت و مشورت با مربی. |
اصطلاحات انگیزشی و مسابقه‌ای در والیبال
| اصطلاح | توضیح |
|---|---|
| ست (Set) | هر بخش از مسابقه؛ تیمی که ۳ ست را ببرد، پیروز است. |
| رالی (Rally) | رفت و برگشت توپ تا زمانی که امتیاز گرفته شود. |
| درایو (Drive) | حمله تند و تیز، نزدیک به تور. |
| فست بال (Fast Ball) | توپ‌هایی با سرعت بالا و مسیر کوتاه در حمله. |
| کات (Cut Shot) | اسپک زاویه‌دار با قدرت کمتر ولی دقیق. |
های بال در والیبال چیست
در والیبال، اصطلاح های‌بال (High Ball) به نوعی پاس بلند و قوسی شکل گفته می‌شود که معمولاً برای بازیکنان حمله‌کننده (مخصوصاً دریافت‌کننده قدرتی یا قطر پاسور) ارسال می‌شود تا فرصت کافی برای دویدن، جای‌گیری، پرش و ضربه زدن (اسپک) به توپ داشته باشند.
های‌بال پاس بلندی است که:
- با ارتفاع زیاد از پاسور به سمت جناح‌های زمین ارسال می‌شود
- سرعت آن نسبت به پاس‌های سریع (مانند فست‌بال) کمتر است
- به مهاجم فرصت زمان‌بندی و آماده‌سازی مناسب برای اسپک می‌دهد
- در شرایطی که دریافت تیم ضعیف بوده یا زمان کافی برای اجرای حمله سریع نیست، استفاده می‌شود.
ویژگی های بال در والیبال
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| ارتفاع زیاد | توپ قوس‌دار و بلند ارسال می‌شود تا مهاجم زمان کافی داشته باشد. |
| مناسب بازیکنان کناری | معمولاً برای دریافت‌کننده قدرتی (outside hitter) یا قطر (opposite hitter) استفاده می‌شود. |
| در مواقع اضطراری | اگر دریافت یا پاس اول نامناسب باشد، پاسور مجبور است های‌بال بدهد. |
| سرعت کمتر | برخلاف توپ‌های سرعتی که سریع به مهاجم می‌رسند، های‌بال فرصت بیشتری می‌دهد. |
فری بال در والیبال چیست
اصطلاح فری‌بال (Free Ball) در والیبال به موقعیتی گفته می‌شود که تیمی بدون حمله یا اسپک، توپ را به‌سادگی به زمین حریف می‌فرستد، معمولاً به این دلیل که فرصت یا شرایط لازم برای اجرای یک حمله مؤثر را ندارد.
فری‌بال توپی است که توسط تیم مقابل بدون ضربه هجومی، معمولاً با یک پاس بلند یا کنترل‌شده و بدون قدرت به زمین فرستاده می‌شود. این توپ برای تیم دریافت‌کننده، فرصتی طلایی برای سازماندهی یک حمله کامل و برنامه‌ریزی‌شده فراهم می‌کند.
ویژگی‌های Free Ball در والیبال
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| بدون اسپک یا ضربه شدید | توپ به‌آرامی و ایمن فرستاده می‌شود. |
| قابل پیش‌بینی و قابل دریافت | دریافت‌کننده زمان کافی برای جاگیری و پاس دادن دارد. |
| فرصت حمله مؤثر برای تیم مقابل | تیم دریافت‌کننده می‌تواند بهترین حمله را طراحی کند. |
| نشانه ضعف موقت تیم ارسال‌کننده | معمولاً نشان می‌دهد تیم فرستنده در شرایط خوبی برای حمله نیست. |
پایپ در والیبال چیست
اصطلاح پایپ (Pipe) در والیبال به یکی از انواع حملات گفته می‌شود که توسط بازیکن خط عقب انجام می‌شود و نقش مهمی در تاکتیک‌های تیمی دارد. پایپ حمله‌ای است که از بازیکن خط عقب وسط (معمولاً پست ۶) انجام می‌شود. در این حرکت، بازیکن خط عقب پس از دریافت پاس، از پشت خط ۳ متری (خط حمله) می‌پرد و توپ را با ضربه اسپک به زمین حریف می‌زند.
ویژگی‌های پایپ در والیبال
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| بازیکن خط عقب | برخلاف اسپک‌های معمول که توسط بازیکنان جلویی زده می‌شود، پایپ توسط بازیکنان عقب اجرا می‌شود. |
| پریدن از پشت خط ۳ متری | برای قانونی بودن، بازیکن باید هنگام ضربه زدن، پشت خط حمله باشد و قبل از ضربه پایش را روی خط یا جلو از آن نگذارد. |
| حمله غیرمنتظره | به دلیل اینکه بازیکن عقب زمین حمله می‌کند، دفاع حریف را غافلگیر می‌کند. |
| استفاده در حملات ترکیبی | پایپ اغلب با حملات سریع و دیگر تکنیک‌ها ترکیب می‌شود تا خط دفاع حریف را بشکند. |
های بال در والیبال چیست
در والیبال، اصطلاح «شیره» (در زبان محاوره‌ای فارسیِ بازیکنان و مربیان) به معنی ضربه‌ای آرام، فریب‌دهنده و تکنیکی به توپ است که به‌جای زدن اسپک قدرتی، توپ با حرکت کوتاه، سبک و غیرمنتظره به زمین حریف فرستاده می‌شود.
شیره نوعی تکنیک حمله است که بازیکن به جای زدن یک اسپک محکم، توپ را با نرمی و دقت، معمولاً با نوک انگشتان یا کف دست، به فضای خالی زمین حریف می‌فرستد.
در اصطلاح انگلیسی به این حرکت معمولاً می‌گویند:
“Tip” یا “Dink”
ویژگی‌های ضربه شیره در والیبال
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| آهسته و نرم | برخلاف اسپک، شیره قدرتی نیست بلکه آرام و کنترل‌شده است. |
| با هدف فریب دادن دفاع حریف | زمانی استفاده می‌شود که مدافع‌ها منتظر اسپک هستند. |
| با نوک انگشتان یا کف دست زده می‌شود | نه با تمام قدرت، بلکه به‌صورت نیمه‌لمسی. |
| نیازمند دقت بالا و شناخت فضای خالی زمین حریف | بازیکن باید جای‌گیری مدافعان را بداند. |
اسم حرکات والیبال
در والیبال، حرکات مختلفی وجود دارد که هر کدام نقش مهمی در روند بازی دارند. این حرکات به سه بخش اصلی تقسیم می‌شوند: حرکات پایه، حرکات هجومی و حرکات دفاعی.
حرکات پایه در والیبال
| اسم حرکت | توضیح |
|---|---|
| سرویس (Serve) | شروع بازی با ضربه زدن توپ از پشت خط انتهایی زمین. |
| دریافت (Reception) | دریافت توپ پس از سرویس حریف، اغلب با ساعد. |
| پاس (Set) | پاس دوم تیم که معمولاً توسط پاسور انجام می‌شود، برای آماده‌سازی اسپک. |
| چرخش (Rotation) | تغییر جای بازیکنان در جهت ساعت‌گرد پس از به‌دست آوردن سرویس. |
حرکات هجومی در والیبال
| اسم حرکت | توضیح |
|---|---|
| اسپک (Spike) | ضربه پرشی و قدرتی به توپ برای زدن آن به زمین حریف. |
| شیره (Tip) | ضربه آرام و فریب‌دهنده با نوک انگشتان برای عبور نرم از دفاع. |
| پایپ (Pipe Attack) | اسپک بازیکن خط عقب از پشت خط ۳ متر (معمولاً از پست ۶). |
| بک‌رو (Back Row Attack) | حمله‌ای که بازیکن از عقب زمین و پشت خط ۳ متر انجام می‌دهد. |
| کات (Cut Shot) | ضربه با زاویه تند و دقیق، اغلب با قدرت کمتر از اسپک. |
| پوش (Push) | هدایت توپ به نقطه خاصی از زمین حریف با کف دست. |
حرکات دفاعی در والیبال
| اسم حرکت | توضیح |
|---|---|
| بلاک (Block) | بالا بردن دست‌ها جلوی تور برای متوقف کردن اسپک حریف. |
| دفاع زمینی (Dig) | واکنش سریع و نجات توپ پس از ضربه محکم حریف. |
| پوش‌بک (Cover) | پوشش پشت بازیکن اسپکر برای گرفتن توپی که از بلاک برگشته. |
| ری‌اکشن (Reaction) | واکنش سریع در دفاع، به‌ویژه در توپ‌های برگشتی سریع یا ناگهانی. |
های بال در والیبال چیست
در والیبال، ضربه‌ها (Hits/Contacts) اساس تعامل بازیکنان با توپ هستند. این ضربه‌ها هر کدام برای موقعیت خاصی در بازی طراحی شده‌اند و اجرای صحیح آن‌ها برای موفقیت تیمی بسیار حیاتی است.
ضربه سرویس در والیبال
شروع بازی یا هر رالی با زدن توپ از پشت خط انتهایی زمین به زمین حریف.
| نوع سرویس | توضیح |
|---|---|
| سرویس ایستاده (Standing Serve) | ساده‌ترین نوع، بدون پرش. مناسب مبتدی‌ها. |
| سرویس پرشی (Jump Serve) | پرش و ضربه محکم با سرعت بالا؛ نیازمند مهارت بالا. |
| سرویس موجی یا فلات (Float Serve) | بدون چرخش، با مسیر ناپایدار و غیرقابل پیش‌بینی. |
| سرویس پرشی موجی (Jump Float) | ترکیبی از پرش و ضربه بی‌چرخش؛ پرکاربرد در سطح حرفه‌ای. |
ضربه دریافت در والیبال
اولین تماس پس از سرویس حریف، برای هدایت توپ به پاسور.
| نوع دریافت | توضیح |
|---|---|
| با ساعد (Forearm Pass) | اصلی‌ترین روش؛ بازوها به هم چسبیده و توپ با ساعد هدایت می‌شود. |
| با پنجه یا بالای سر (Overhead Pass) | کمتر رایج در دریافت سرویس، اما برای توپ‌های بلند مفید است. |
ضربه پاس در والیبال
ضربه دوم تیم برای آماده‌سازی توپ جهت حمله.
| نوع پاس | توضیح |
|---|---|
| پاس بلند (High Ball) | پاس قوسی برای بازیکن کناری جهت اسپک. |
| پاس کوتاه یا سرعتی (Quick Set) | پاس سریع و نزدیک به تور. |
| پاس بک‌رو (Back Set) | پاس پشت سر پاسور. |
| پاس پایپ (Pipe Set) | پاس به بازیکن خط عقب از پشت خط ۳ متر. |
ضربه حمله در والیبال
ضربه سوم برای عبور توپ به زمین حریف با هدف کسب امتیاز.
| نوع ضربه | توضیح |
|---|---|
| اسپک (Spike) | ضربه پرشی و قدرتی به توپ از بالا. |
| شیره (Tip) | ضربه آرام و فریب‌دهنده با نوک انگشتان. |
| پایپ (Pipe) | حمله از عقب زمین (پشت خط ۳ متر). |
| کات (Cut Shot) | ضربه مایل با زاویه شدید. |
| پوش (Push) | ضربه کنترلی به فضای خالی. |
ضربه دفاعی در والیبال
پاس یا واکنش سریع برای نجات توپ پس از ضربه حریف.
| نوع ضربه دفاعی | توضیح |
|---|---|
| دریافت ساعدی (Forearm Dig) | پرکاربرد برای دفاع از اسپک‌ها. |
| پاس بالای سر (Overhead Dig) | دفاع از توپ‌های بلند. |
| پرتاب بدن (Dive / Roll) | افتادن روی زمین برای نجات توپ. |
بلاک در والیبال
قرارگیری دست‌ها بالای تور برای دفع توپ حمله‌ای حریف.
| نوع بلاک | توضیح |
|---|---|
| انفرادی (Solo Block) | یک بازیکن به تنهایی بلاک می‌کند. |
| دوتایی / سه‌تایی (Double/Triple Block) | همکاری چند بازیکن جلوی تور. |
آشنایی با این اصطلاحات و حرکات به بازیکنان کمک می‌کند تا بازی را بهتر درک کنند، سریع‌تر تصمیم بگیرند و نقش خود را به‌خوبی ایفا کنند. در واقع، والیبال یک بازی سرعتی، فنی و گروهی است که بدون درک دقیق این حرکات، نمی‌توان عملکرد موفقی داشت.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
امتیازگیری در والیبال
لقب فرناندو گاگودوران ورزشی فرناندو گاگو
